Αρθρογράφος: Χρύσα Πράντζαλου
Οι ενοχές είναι το βασικό εργαλείο εκείνων που χειραγωγούν. Το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να μας δημιουργήσει ενοχές και αμέσως αισθανόμαστε την ανάγκη να γίνουμε και πάλι αρεστοί όσο το δυνατόν συντομότερα. Μάλιστα, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να φτάσουν σε σημείο να κάνουν σχεδόν τα πάντα, αν μέσω της χειραγώγησης οι άλλοι τους κάνουν να αισθανθούν αρκετά ένοχοι.
Γιατί επιτρέπουμε να συμβαίνει κάτι τέτοιο;
Απλώς επειδή το αίσθημα της ενοχής έχει συσχετιστεί με το ενδιαφέρον και αν δεν δείχνετε ενδιαφέρον, τότε είστε «κακός άνθρωπος». Η αλήθεια όμως είναι το συναίσθημα της ενοχής δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το ενδιαφέρον. Αντιθέτως αποτελεί εκδήλωση νευρωτικής συμπεριφοράς, η οποία, παραδόξως, γίνεται αποδεκτή ως «φυσιολογική» από τους περισσότερους.
Ενοχή γονέα-παιδιού
Όταν ήσαστε παιδιά, σας έκαναν να αισθάνεστε ενοχές οι ενήλικες γύρω σας και συγκεκριμένα η οικογένειά σας. Άλλωστε, από τη σιτγμή που και οι ίδιοι αισθάνονταν ενοχές, αυτό σήμαινε ότι οι ενοχές ήταν κάτι καλό και για εκείνους και για εσάς! Αν δεν τους άρεσε κάτι που είπατε ή κάνατε, σας έλεγαν ότι ήσαστε «κακό παιδί». Η αξιολογική κρίση αφορούσε εσάς και όχι τις πράξεις σας. Κατά τη διάρκεια της ανατροφής σας ιδιαίτερα τα πρώτα πέντε χρόνια, είχατε προγραμματιστεί να αντιδράτε στο «καλό» και το «κακό», το «σωστό» και το «λάθος».
Η επιβολή του αισθήματος της ενοχής γινόταν μέσω του συστήματος αναμοιβής και τιμωρίας. Τότε ήταν που αρχίσατε να ταυτίζεστε με τις πράξεις σας.
Οι γονείς άθελά τους χρησιμοποιούν το αίσθημα της ενοχής ως μέσο για να ελέγχουν τα παιδιά τους. Λένε στο παιδί ότι αν δεν κάνει κάτι συγκεκριμένο, θα δυσαρεστηθούν. Έχουν σαν όπλα τους φράσεις όπως «Τι θα σκεφτούν οι γείτονες;», «Μας ντρόπιασες!», «Μας απογοήτευσες!», «Δεν έχεις τρόπους;».
Και η λίστα συνεχίζεται και συνεχίζεται. Κάθε φορά που δεν καταφέρνατε να τους ικανοποιήσετε, ήταν γι’ αυτούς η ώρα να παίξουν το χαρτί της ενοχής. Ως αποτέλεσμα, αναπτύξατε το συμπεριφορικό πρότυπο να ικανοποιείτε πρώτα τους άλλους για να αποφεύγετε τις ενοχές. Λέγατε και κάνατε ό,τι ήθελαν οι άλλοι. Μάθατε να πιστεύετε ότι αν συμμορφωνόσασταν θα ικανοποιούσατε τους άλλους.
Έτσι αναπτύξατε τη μόνιμη ανάγκη να κάνετε καλή εντύπωση στους άλλους.
Ενημερωθείτε για το ασύγχρονο σεμινάριο Η ψυχική δουλειά στην ενοχή από την πλατφόρμα του PSYVERSITY
Ενοχή παιδιού- γονέα
Σε μια αντιστροφή του παιχνιδιού ενοχής μεταξύ γονέα και παιδιού, τα παιδιά συχνά χρησιμοποιούν τις ενοχές για να χειραγωγήσουν τους γονείς τους. Οι περισσότεροι γονείς θέλουν να θεωρούνται «καλοί» και αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το συναίσθημα που νιώθουν όταν το παιδί τους πιστεύει ότι δεν το αγαπούν. Για να τους εξαναγκάσει, το παιδί χρησιμοποιεί δηλώσεις όπως «Δεν με αγαπάς πραγματικά!» ή «Οι γονείς του τάδε τον αφήνουν να το κάνει». Συνεχίστε την ανάγνωση
Μοιράστε γνώση ελεύθερα... Μας ανήκει.