Από τότε που ο άνθρωπος ένιωσε πιο ασφαλής αυξάνοντας τα μέλη της οικογένειάς του, έπειτα ενώνοντας τις συγγενικές οικογένειες σε κοινότητα και τις κοινότητες σε κοινωνίες ομοεθνών του (η ισχύς εν τη ενώσει), δεν κατάφερε δυστυχώς, να μη συμπεριφέρεται εγωϊστικά, συμφεροντολογικά, δηλαδή εκμεταλλευόμενος την ύπαρξη του άλλου προς δικό του όφελος. Ακόμη και ο αναγκασμένος φύλακας-σκοπός, αγρυπνεί πρώτα για τη δική του ασφάλεια και μπροστά στον κοινό κίνδυνο, κύριο μέλημά του είναι η αφύπνιση της ομάδας. Αλλά ακόμη και τότε το ″ο σώζων εαυτόν σωθήτω″, δεν παύει να κυριαρχεί. Δυστυχώς είναι σπάνιες οι περιπτώσεις-γι’ αυτό και επιβραβεύονται-που ενεργούμε αποκλειστικά για το καλό του άλλου, όπως θέλουμε να κάνουν οι άλλοι για εμάς.
Οι ψυχολόγοι Ντάρλεϊ και Λατανέ, προκειμένου να εξηγήσουν τέτοια κοινωνικά φαινόμενα της δεκαετίας του 1960, απέδειξαν με πειράματά τους, ότι όταν ο άνθρωπος δεν έχει κάποιον με εξουσία να κατευθύνει τη συμπεριφορά του πειστικά ή αναγκαστικά προς συγκεκριμένο σκοπό, τότε αυτή σε μέγιστο ποσοστό κατευθύνεται από το κίνητρο της διάχυσης των ευθυνών, ακολουθώντας τη συμπεριφορά των περισσοτέρων. Αν είναι ήρεμοι, ηρεμεί· αν φοβούνται φοβάται· αν πανικοβληθούν, πανικοβάλλεται.
Έτσι όσο περισσότερα άτομα παρίστανται ως μάρτυρες σε κάποιο γεγονός, τόσο λιγότερο υπεύθυνο αισθάνεται το κάθε μεμονωμένο άτομο. Αυτή η αρχή, εξηγεί τα φαινόμενα των ομαδικών αυτοκτονιών, των ομαδικών σεξουαλικών οργίων, της συμπεριφοράς του όχλου και των εμπολέμων. Ο ανώριμος άνθρωπος, την ευθύνη των κακών σχέσεών του, την αποδίδει στους άλλους· ο ώριμος, στον εαυτό του. Αναρωτηθήκατε άραγε, τι ποσοστό καταλαμβάνουν στις ανθρώπινες κοινωνίες οι ώριμοι; Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τις ανθρώπινες σχέσεις, θα δούμε καθαρά, ότι φθάνουν το επίπεδο των κοινωνικών γνωριμιών, με κίνητρο το προσωπικό συμφέρον. Ποια είναι η κοινωνική και οικονομική κατάστασή του; Μπορεί να μου φανεί χρήσιμος; Αναβαθμίζομαι κοινωνικά; Είναι ένας πιθανός πελάτης; Σε ποιο κοινωνικό δίκτυο εντάσσεται; Οι δυνάμεις του ανθρώπου που τον ωθούν στο να σχετισθεί, συνοψίζονται σε τρείς.
1. Η ωραιότητα-ομορφιά
2. Η εξυπνάδα (νοημοσύνη, γνώσεις, ταλέντα) και
3. Η ρώμη-μυϊκή-και οικονομική-δύναμη. Σ’ αυτή μπορούμε να εντάξουμε τη νεότητα και την υγεία.
Έτσι σ’ αυτό το επιφανειακό επίπεδο των κοινωνικών γνωριμιών, οι σχέσεις μας δεν διαφέρουν, από αυτή που έχουμε για παράδειγμα, με το χαμομήλι. Πρόκειται για όμορφο λουλούδι με ευχάριστο άρωμα, έχει ιαματικές ιδιότητες, άρα συμφέρει να το μαζέψω. Αν όμως βιάζομαι, θα σταθώ με το αυτοκίνητο δίπλα στο χωράφι, θα το μαζέψω ξεριζώνοντάς το, για να δρέψω τα άνθη στο σπίτι, με την ησυχία μου, όταν θα έχω χρόνο. Ούτε σκέψη, ότι του χρόνου δεν θα το ξαναβρώ εκεί. Να η ανόητη συμφεροντολογική σχέση μου.
Ας έρθουμε τώρα στις λεγόμενες φιλικές σχέσεις. Στην πλειονότητά τους, όπως ξέρετε, δεν διαφέρουν από αυτές των γνωριμιών που προαναφέρθηκαν. Απλά διαφοροποιούνται από το γεγονός, ότι οι επαφές είναι πιο συχνές και οικείες.
Η Φιλία όμως είναι-όπως είδαμε και θα δούμε-πολύ μεγάλη λέξη ως προς το νόημα. Ισότιμη–ισάξια με την Αγάπη. Η λέξη κλειδί λοιπόν για να αντιληφθούμε την έννοια της φιλίας, είναι η ισοτιμία (τιμή-αξία).
Δεν είμαστε φίλοι επειδή πίνουμε καθημερινά τον καφέ μαζί, επειδή κουτσομπολεύουμε, έχουμε κοινά μυστικά ή επειδή αποκτήσαμε οικειότητα. Όλα αυτά καλά, αλλά η φιλία χαρακτηρίζεται από το ότι αισθανόμαστε ισότιμοι, ισάξιοι, γιατί πιστεύουμε στις ίδιες αξίες, ενώνοντας τις δυνάμεις μας για τη λειτουργία τους και φυσικά από τη δυναμική της σχέσεώς μας, έχει εξαλειφθεί και το παραμικρό εγωϊστικό ίχνος, που θα εμπόδιζε την αμοιβαία αγαπητική λειτουργία της.
Δεν είναι εύκολη κατάκτηση η φιλία. Το ιδανικό μοντέλο της είναι, η μετεξέλιξη της σχέσεως μαθητού-δασκάλου, όταν ο μαθητής ανέλθει στη βαθμίδα που βρίσκεται ο δάσκαλός του. Τότε μπορεί να γεννηθεί και να εδραιωθεί η φιλία. Όταν το περιεχόμενο των συγκοινωνούντων δοχείων, ισορροπήσει στο ίδιο επίπεδο. Προσέξτε τι λέει ο Χριστός στους μαθητές του, μετά από τρία χρόνια έμπρακτης διδασκαλίας (κατά Ιω. 15, 14-16): Εσείς είστε φίλοι μου. Δεν σας λέω πλέον δούλους (μαθητές) διότι όλα όσα άκουσα από τον Πατέρα μου, σας τα έκανα γνωστά. Τους κάνει πλέον ισότιμους, εάν πράξουν σύμφωνα με τις εντολές του, όσα τους δίδαξε.
Και τώρα στις συναισθηματικοσεξουαλικές σχέσεις, με πρώτες τις φιλετερόφυλες. Για να γεννηθεί ένας άνθρωπος, απαιτείται η συνεύρεση δύο ανθρώπων με διαφορετικό φύλο, ώστε να δοθεί η δυνατότητα να σμίξει το ωάριο με το σπερματοζωάριο. Είναι αυτονόητη ιδιότητα, καθώς με μικρές παραλλαγές, παρατηρείται σε όλο το φάσμα των έμβιων όντων, ώστε επιστημονικά να εντάσσεται στην ενστικτώδη συμπεριφορά και λαϊκά να επισημαίνεται με το απόφθεγμα ″τα ετερώνυμα έλκονται″, κατά παρομοίωση με το φυσικό φαινόμενο του μαγνητισμού. Είναι η φυσική απαίτηση της διαιώνισης των ειδών. Για το ανθρώπινο είδος όμως, που λόγω της νοημοσύνης του ⃰ δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά με τα ένστικτα, γίνονται αντιληπτά τα υπέρ αλλά και τα κατά, της ενστικτώδους αυτής συμπεριφοράς του. Και στα υπέρ, αρκεί όπως είπαμε το ότι ικανοποιείται το βασικό φυσικό αίτημα της διαιώνισης του είδους. Στα κατά όμως, το θεμελιώδες είναι ότι πρόκειται για συμπεριφορά κυρίως ασυνείδητη, γι’ αυτό και αποτελεί το βασικό ερευνητικό πεδίο στη διεργασία της επιγνώσεως του εαυτού.
_______________________________________________________________
⃰ Δεν του φταίει η νοημοσύνη του-μολονότι δεν είναι τόσο υψηλή, αν κρίνουμε από τις συνεχείς αναθεωρήσεις ακόμη και τις ανατροπές όλων των δεδομένων των επιστημών-αλλά η εγωιστική αντίληψη της λογικής του συμφέροντος.
Έτσι, ενώ η ενστικτώδης συμπεριφορά καλύπτει την απαίτηση της φύσεως, ο άνθρωπος νιώθει υποχρεωμένος να βάλει περιορισμούς, δικές του απαιτήσεις, βάσει δικών του αξιωμάτων. Ενώ λοιπόν το ετερόφυλο αποτελεί προϋπόθεση για την ικανοποίηση του φυσικού αιτήματος της διαιώνισης των ειδών, στο ανθρώπινο είδος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα, το συχνά ασυνείδητο ή και συνειδητό φαινόμενο, της μη αποδοχής του φύλου τους, από την πλευρά των γυναικών, με πρωταρχική ευθύνη των ανδρών. Στη μακρόχρονη καριέρα μας, διαπιστώσαμε ότι το φαινόμενο παρουσιάζεται με πολλά προσωπεία-μάσκες και είναι υπεύθυνο για τη λεγόμενη διαμάχη των φύλων, τα διαζύγια κ.α. Μεγάλη και πλατειά απόδειξη μη αποδοχής του φύλου είναι εκείνα από τα φεμινιστικά κινήματα που δεν στοχεύουν στην ισοτιμία των φύλων, αλλά στην καθ’ ομοίωση. Η παιδαριώδης αντίληψη, πως ότι φαίνεται (φαλός), είναι σπουδαιότερο από αυτό που δεν φαίνεται (αιδοίο), είναι η αρχή του κακού. Διότι κατά παρομοίωση, με την ίδια λογική, θα λέγαμε ότι οι αστέρες είναι σπουδαιότεροι από τις μαύρες τρύπες στο διάστημα, επειδή οι πρώτοι φαίνονται, ενώ οι δεύτερες όχι, ή ότι το κλειδί είναι σπουδαιότερο από την κλειδαριά, μολονότι η απλή λογική μας πληροφορεί, ότι είναι ισάξια, εναρμόνια, αλληλοσυμπληρούμενα.
Θα μεταφέρω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα που επιβεβαιώνει αυτή την αντίληψη, από τον επίλογο του β΄ κεφαλαίου, στο Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο (ελληνική έκδοση) του Ζοζέ Σαραμάγκου⃰ Μετά το τέλος της σεξουαλικής επαφής του Ιωσήφ με τη Μαρία, ″…εκείνος όρθιος στο μέσο του σπιτιού, κοιτάζοντας προς το ταβάνι με τα χέρια υψωμένα, ξεστόμισε την πιο τρομερή ευχαριστία από όλες, αυτή που έχει κατοχυρωθεί στους άντρες, Δόξα σοι Κύριε, Θεέ μας, βασιλιά του σύμπαντος, που δεν με έκανες γυναίκα. … Μονάχα για πρώτη φορά, ακούστηκε η Μαρία να λέει ταπεινά, όπως αναμένεται πάντα από τη φωνή των γυναικών: Δόξα σοι, Κύριε, που με έφτιαξες κατά το θέλημά σου, και να που, ανάμεσα σε αυτά τα λόγια και τα άλλα, γνωστά πεφωνημένα, δεν υπάρχει καμμία διαφορά, ορίστε, ιδού η σκλάβα του Κυρίου, κάνε μου ότι προστάζει ο λόγος σου, είναι προφανές ότι όποιος είπε το ένα, τελικά θα μπορούσε να έχει πει και το άλλο″.
Συμφωνούμε με τη δοξολογία του άντρα που δεν τον έκανε γυναίκα, ότι είναι ο κανόνας στον αντρικό πληθυσμό, αλλά η ταπεινότητα της Μαρίας που αναμένεται πάντα από τον αντρικό πληθυσμό, δεν αποτελεί τον κανόνα στο γυναικείο πληθυσμό, αλλά την εξαίρεση. Γιατί η συνήθης κραυγή των γυναικών-που κατ’ εξαίρεση βγαίνει προς τα έξω-είναι: Γιατί Θεέ μου με έκανες γυναίκα, αποτέλεσμα φυσικά και της υπερηφάνειας του άντρα. Βέβαια γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι το ζητούμενο είναι να μπορούσε να πει ο άντρας, σ’ ευχαριστώ Θεέ μου που με έκανες άντρα και τη σύντροφό μου γυναίκα, ταυτόχρονα δε και η γυναίκα, σ’ ευχαριστώ Θεέ μου, που με έκανες γυναίκα και τον σύντροφό μου άντρα, ως απόδειξη της ισοτιμίας-και όχι της ομοιότητας-, που αποτελεί την προϋπόθεση για την αποδοχή, του έτσι κι αλλιώς, υπάρχοντος φύλου. Διότι οι ωριμάζουσες προσωπικότητες, προσβλέπουν στη σχέση, στο εμείς, στην αλληλοσυμπλήρωση και όχι στην κάλυψη των απαιτήσεων του εγώ.
_________________________________________________________________
⃰ Διαφωνώ απολύτως με την επιλογή του συγγραφέα να χρησιμοποιήσει τα πρόσωπα του Ευαγγελίου για να εκφράσει τις απόψεις του για τα ανθρώπινα, ενώ συμφωνώ με αρκετές από αυτές.
Είναι γνωστό ότι η ανώριμη-παιδική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από την αρχή ″τα θέλω όλα, εδώ και τώρα″. Σκεφτείτε σ’ αυτή την εγωϊστική αντίληψη, να προστίθεται και η τραγική πλάνη, ότι αυτό που έχω-είμαι, δεν αξίζει, αλλά αξίζει αυτό που έχει-είναι, ο έτερος-άλλος, σε τι δύσκολα μονοπάτια και γκρεμούς, οδηγεί τις ανθρώπινες σχέσεις. Καθαρό και γνήσιο αρσενικό, είναι αυτό που πιστεύει ότι δημιουργήθηκε έτσι, ώστε να χαριστεί και να συμπληρώσει το καθαρό και γνήσιο θηλυκό, το οποίο ομοίως αισθάνεται τέλειο δημιούργημα στο να χαριστεί και να συμπληρώσει το τέλειο αρσενικό δημιούργημα.
Και να που ήρθε η μεγάλη στιγμή να ασχοληθούμε με το μεγάλο ζήτημα των συναισθηματικοσεξουαλικών σχέσεων ατόμων του ιδίου φύλου. Η διατύπωση είναι ειλικρινής χωρίς ίχνος ειρωνείας. Πιστεύουμε ως μεγάλο το ζήτημα, όχι γιατί οι άνθρωποι που επιλέγουν να λειτουργήσουν κατ’ αυτό τον τρόπο, είναι οι περισσότεροι, αλλά γιατί το ζήτημα αφορά σε όλους τους ανθρώπους. Ακόμη και σ’ αυτούς που είναι βέβαιοι, ότι το θέμα, τους είναι παντελώς αδιάφορο και τούτο, διότι επηρεάζει τις κοινωνίες των ανθρώπων με πολλούς τρόπους και διότι βρίθει από προκαταλήψεις, ταμπού και πλάνες, σε τέτοιο βαθμό, που ο ασχολούμενος με το θέμα να μην ξέρει από πού ν’ αρχίσει και πού να τελειώσει.
Ας ξεκινήσουμε από την ορολογία, αφού αποτελεί το μέσο επικοινωνίας μας. Ο αποκλειστικά χρησιμοποιούμενος στην ελληνική γλώσσα όρος ομοφυλοφιλία, αποτελεί αντιδάνειο λανθασμένο γραμματολογικά. Οι αείμνηστοι Εμπειρίκος και Κουρέτας (καθηγητής Ψυχιατρικής-Ψυχαναλυτής), με την αρμόζουσα βαρύτητα που έδιναν στην ορθή χρήση της γλώσσας, προσπάθησαν πριν από μισό και πλέον αιώνα, να καθιερώσουν τον ορθό στην ελληνική όρο φιλομοφυλία, αλλά το αποτέλεσμα δείχνει ότι δεν τα κατάφεραν, αφού και οι ειδικοί ακόμη, νιώθουν υποχρεωμένοι να παρασυρθούν από τον χείμαρρο της πανδημίας του λάθους, με την πρόφαση ότι θα ″ξενίσουν″, δεν θα τους καταλάβουν και θα παρεξηγηθούν. Νομίζουν δηλαδή ότι επειδή τα λάθη κατέληξαν πάνδημα, μπορούν να πάρουν τη θέση των αξιών, αφού πλέον από τους πολλούς οι αξίες θα εκληφθούν ως λάθη! Ω μέγεθος πλάνης! Ο δάσκαλος διδάσκει το λάθος, από φόβο, μήπως οι μαθητές του δεν τον καταλάβουν.
Σχολιάστε