Η αντικειμενική αλήθεια είναι ένα εντελώς διαφορετικό ζήτημα. Αφορά τη λογική κρίση, τη σκέψη και την εμπειρία, για την οποία δεν υπάρχει ειδική τεχνική. Αυτός είναι λοιπόν και ο στόχος της διαλεκτικής. | Άρτουρ Σοπενχάουερ

Έκθεση φωτογραφίας ~ Θεσσαλονίκη 2018

Αξιοσημείωτα του βιβλίου «Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο» του Άρτουρ Σοπενχάουερ

– Εκείνοι που επινόησαν την αμφιλεγόμενη τέχνη της επικράτησης σε μια αντιπαράθεση, ακόμη κι αν αυτό ήταν μια προσπάθεια να κάνουν τη χειρότερη περίπτωση να φαίνεται ως η καλύτερη, ήταν οι σοφιστές της αρχαίας Αθήνας, τους οποίους ο Σωκράτης και ο εξίσου διάσημος μαθητής του, Πλάτωνας, απεχθάνονταν διότι δεν έδειχναν κανένα ενδιαφέρον για την αλήθεια και (ακόμη χειρότερα, κατά τον Σωκράτη) αμοίβονταν για να διδάξουν τα τεχνάσματά τους.

– Ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας, αντίστοιχα, μόνο με περιφρόνηση αντιμετώπιζαν αυτήν τη σοφιστική. Θέτοντας ως στόχο των προσπαθειών τους την αλήθεια και το καλό, διέκριναν πάντοτε ανάμεσα σε εκείνο οι ίδιοι αποκαλούσαν «διαλεκτική» —η οποία συνίστατο σε ειλικρινή έρευνα, διεξαγόμενη με ερωτήσεις και συζήτηση- και στα ρητορικά τεχνάσματα και την προσφυγή στο συναίσθημα του συνομιλητή, που χρησιμοποιούσαν οι σοφιστές.

Το νόημα της ζωής σε ένα κόσμο χωρίς δουλειές

photo by EvAr

Καθώς η τεχνολογία με τα χρόνια αντικαθιστά τον άνθρωπο σε πολλές εργασίες/ επαγγέλματα, τι θα μας κρατά απασχολημένους στο μέλλον; Ο συγγραφέας του Sapiens, Yuval Noah Harari, εξετάζει την «άχρηστη κοινωνική τάξη» που πρόκειται να δημιουργηθεί σύντομα στον κόσμο.

Οι περισσότερες από τις θέσεις εργασίας που υπάρχουν σήμερα, μπορεί να εξαφανιστούν τις επόμενες δεκαετίες. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τους ανθρώπους σε όλο και περισσότερες ασχολίες, είναι δεδομένο ότι θα αντικαταστήσει τους ανθρώπους σε όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας. Πολλά νέα επαγγέλματα είναι πιθανό να εμφανιστούν: για παράδειγμα, οι σχεδιαστές εικονικού κόσμου. Βέβαια αυτά τα επαγγέλματα μάλλον θα χρειάζονται πολλή δημιουργικότητα και ευελιξία, κάτι που πιθανότατα δε θα μπορούν να προσφέρουν οι άνεργοι σαραντάρηδες οδηγοί ταξί ή οι ασφαλιστικοί πράκτορες (προσπαθήστε να φανταστείτε έναν εικονικό κόσμο φτιαγμένο από έναν ασφαλιστικό πράκτορα!). Και αν υποθέσουμε ακόμα ότι ο ασφαλιστικός πράκτορας κάπως τα καταφέρει και γίνει σχεδιαστής εικονικού κόσμου, ο ρυθμός της προόδου είναι τέτοιος, που μέσα σε μια άλλη δεκαετία θα χρειαστεί να βρει άλλη δουλειά για τον εαυτό του.

Το κρίσιμο πρόβλημα δεν είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Το κρίσιμο πρόβλημα είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που οι άνθρωποι θα αποδίδουν καλύτερα από τους αλγόριθμους. Ως εκ τούτου, μέχρι το 2050 θα μπορούσε να προκύψει μια νέα τάξη ανθρώπων – η άχρηστη τάξη. Άνθρωποι που δεν θα είναι μόνο άνεργοι, αλλά ανίκανοι να βρουν εργασία.

Βρίσκουμε ανυπόφορα γλυκό το πόσο διαχρονικό είναι το κείμενο που έγραψε ο Πλούταρχος για τον Έρωτα δύο χιλιάδες χρόνια πριν…

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΟΥΤΕ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΜΟΝΟΜΙΑΣ, όπως ο θυμός, ούτε περνάει και φεύγει γρήγορα, παρόλο που λένε πως έχει φτερά. Αντίθετα, φουντώνει σιγά-σιγά, σχεδόν σαν να λειώνει μέσα μας. Και από τη στιγμή που αγγίξει την ψυχή, μένει εκεί για πολύ καιρό, και σε μερικούς ανθρώπους δεν ησυχάζει ούτε κι όταν γεράσουν, αλλά παραμένει ακμαίος, φρέσκος και θαλερός, ακόμη κι αν ασπρίσουν τα μαλλιά τους.

«Η αγάπη είναι ο φόβος…» του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005)

Thessaloniki 2020

Η αγάπη είναι ο φόβος…

Η αγάπη είναι ο φόβος που μας ενώνει με τους άλλους.
Όταν υπόταξαν τις μέρες μας και τις κρεμάσανε σα δάκρυα
Όταν μαζί τους πεθάνανε σε μιαν οικτρή παραμόρφωση
Τα τελευταία μας σχήματα των παιδικών αισθημάτων                       5
Και τί κρατά τάχα το χέρι που οι άνθρωποι δίνουν;
Ξέρει να σφίξει γερά εκεί που ο λογισμός μάς ξεγελά
Την ώρα που ο χρόνος σταμάτησε και η μνήμη ξεριζώθηκε
Σα μιαν εκζήτηση παράλογη πέρα από κάθε νόημα;
(Κι αυτοί γυρίζουν πίσω μια μέρα χωρίς στο μυαλό μια ρυτίδα        10

«…μονάχα όμως η ζωηρή θέληση που τείνει διαρκώς προς ένα σκοπό κάνει το δυνατό πνεύμα δημιουργικό.» ~Stefan Zweig

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο του Stefan Zweig «Καστέλιον και Καλβίνος»

-…πάντα σ’εποχή φανατισμού, ο άνθρωπος που μεινε άνθρωπος, είναι εντελώς μόνος κι ανίσχυρος ανάμεσα στους ζηλωτές, που μάχονται αναμεταξύ τους.

-…εξουσία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ελευθερία, γιατί αλλιώς μεταβάλλεται σε τυραννία.

– Είναι αναμφισβήτητο πως στο βάθος της ανθρώπινης φύσης υπάρχει μια μυστηριώδης τάση για συγχώνευση μέσα στην κοινότητα.

Γιατί κανένας δεν μπορεί να λέει ψέμματα που δεν κρύβουν μέσα τους, κατά κάποιο τρόπο, τον πραγματικό εαυτό του | Αζίζ Νεσίν

Λίμνη Ιωαννίνων ~ Ιανουάριος 2019

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Ο μόνος δρόμος» του Αζίζ Νεσίν

– Στο κάθε ψέμμα, κρύβεται μια πτυχή από την ψυχή αυτού που το κρένει.

– Ο αριθμός των συμπτωματικών επεισοδίων της ανθρώπινης ζωής μέσα σ’ένα σύντομο χρονικό διάστημα, είναι πιο μεγάλος απ’ τον αριθμό των κόκκων σιταριού που θα τοποθετούνταν στα τετράγωνα του σκακιού. Γιατί το σκάκι, έχει δυο διαστάσεις, και τα συμπτωματικά επεισόδια αυξάνονται όσο το προηγούμενο τετράγωνο. Μα η ανθρώπινη ζωή είναι τρισδιάστατη, τα επεισόδια αυξάνονται στον κύβο. Σκεφτείτε τώρα, τα επεισόδια που θα μπορούσανε να μπουν σ’ένα πεντάλεπτο της ανθρώπινης ζωής. Θα φθάναμε στο άπειρο.

– Δεν ξέρω εάν αυτά που μου είπε ήταν αληθινά ή φανταστικά. Εκείνο που έχει για μένα σημασία είναι ότι εγώ τα δέχτηκα σαν αληθινά.

Γιατί οι γέροι είμαστε αδύναμοι κι έχουμε ανάγκη όχι μόνο τα εγκώμια τον νέων, κατά βάθος έχουμε ανάγκη το αίμα τους. | Αλεξάντρο Σάμπρα

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «μπονσάι» του Αλεξάντρο Σάμπρα

– Ο πόνος διαγράφεται και περιγράφεται. ΓΚΟΝΣΑΛΟ ΜΙΛΛΑΝ

– Ο Χούλιο απέφευγε τις σοβαρές σχέσεις, κρυβόταν, όχι από τις γυναίκες, αλλά από τη σοβαρότητα, μια και ήξερε πως η σοβαρότητα είναι εξίσου αν όχι και πιο επικίνδυνη από τις γυναίκες.

– Γρήγορα έμαθαν να διαβάζουν τα ίδια, να σκέφτονται παρόμοια, να κρύβουν τις διαφορές. Πολύ γρήγορα δημιούργησαν μια ματαιόδοξη οικειότητα. Τουλάχιστον εκείνο τον καιρό ο Χούλιο και η Ειμίλια κατάφεραν να ενωθούν οι δυο τους σε μια μάζα. Ήταν, εντέλει, ευτυχισμένοι. Για τούτο δε χωρά καμία αμφιβολία.

Ο. Ελύτης: Η κατεργασία του λευκού μέρους της ψυχής είναι πιο σκληρή κι από του μάρμαρου

Σύβοτα 2019

» Η ζωγραφική είναι σιωπηλή ποίηση και η ποίηση ομιλούσα ζωγραφική» είχε δηλώσει πριν από 25 αιώνες ο Πλάτωνας, αν και δεν είχε μεγάλη υπόληψη στις καλές τέχνες,. Παρά ταύτα είχε πολύ σωστά συλλάβει ότι λόγος, εικόνα, χρώματα, όλα μαζί δημιουργούν μια παλέτα εκφραστικών μέσων στη διάθεση του δημιουργού για να αποτυπώσει το μήνυμά του. Συγκίνηση, στοχασμός, αγωνία, σκέψεις και συναισθήματα, ψυχές που πάλλονται και ζητούν να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν. Κάποτε οι λέξεις δεν τους φτάνουν και τότε ζητούν τα σχήματα και τα χρώματα. Ακροβατούν πάνω σε τεντωμένο σκοινί, βαδίζουν χωρίς φανό μέσα στο σκοτάδι, σε κάθε όμως περίπτωση ακόμη και με παραδοξολογίες και αδιέξοδα αναζητούν την αλήθεια και το φως. Κι αυτά εκφράζονται με το λευκό, το υπέρτατο χρώμα.

Bruckner – Τα ζευγάρια διαλύονται όχι από απογοήτευση, αλλά από υπερβολική ιδέα για τον εαυτό τους.

Ιωάννινα ~ Μάρτιος 2019

Η υπερβολή της εποχής μας συνοψίζεται στο άπιαστο όνειρο: όλα σε ένα ή τα θέλω όλα. Ένα και μοναδικό πλάσμα πρέπει να συμπυκνώνει όλες μου τις προσδοκίες.

Ποιος μπορεί να ανταποκριθεί σε τέτοια απαίτηση; Η ιλιγγιώδης αύξηση των διαζυγίων στην Ευρώπη δεν οφείλεται στον εγωισμό μας αλλά στον ιδεαλισμό μας: είναι αδύνατο να ζήσουμε μαζί, απέναντι στο είναι δύσκολο να μείνουμε μόνοι.

Τα ζευγάρια διαλύονται όχι από απογοήτευση, αλλά από υπερβολική ιδέα για τον εαυτό τους.

Από τον έρωτα δεν μένει παρά «το κεραυνοβόλο βλέμμα του θεού» (Αντρέ Μπρετόν) κι αυτό είναι το πρόβλημα.

Παραφορτώνουμε το καράβι, το επενδύουμε με τόσες ελπίδες, ώστε τελικά ναυαγεί.

Δεν υποφέρουμε από έλλειψη συναισθημάτων αλλά από υπερβολική ανάγκη για συναισθήματα.

Πιστεύω ακόμα στον μεγάλο έρωτα, ακούμε να λέμε. Όμως δεν έχει νόημα να πιστεύουμε σε μία αφηρημένη έννοια, όσο αξιοθαύμαστη κι αν είναι, καλύτερα να πιστεύουμε στα άτομα, τα ευάλωτα και ατελή άτομα.

Αγαπώντας τον έρωτα καταλήγουμε στην εξιδανίκευσή του.

Κάποτε αποκλεισμένος από τον γάμο, ο έρωτας-αίσθημα διαλύθηκε εκ των έσω προτού μπει σε κίνδυνο από τις υπερβολικές φιλοδοξίες – η βουλιμία του σηματοδοτεί και την απώλειά του.

Οι άνθρωποι δεν απελευθερώνονται από την οδύνη όταν βιώνουν αυτή ή εκείνη τη φευγαλέα απόλαυση, αλλά όταν κατανοήσουν την εφήμερη φύση όλων των συναισθημάτων τους και σταματήσουν να τα επιθυμούν. | Noah Harari

Ιωάννινα – Οκτώβριος 2018

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο » Sapiens» του Yuval Noah Harari

– Το να είμαστε ευτυχισμένοι δεν είναι τίποτα παραπάνω από το να βιώνουμε ευχάριστες σωματικές αισθήσεις. Καθώς η βιομηχανία μας περιορίζει την ένταση και τη διάρκεια των αισθήσεων αυτών, ο μόνος τρόπος να κάνουμε τους ανθρώπους να αισθανθούν ένα υψηλότερο επίπεδο ευτυχίας για μεγάλη περίοδο είναι να ρυθμίσουμε το βιοχημικό τους σύστημα.

– Οι αξίες μας κάνουν όλη τη διαφορά για το αν θα βλέπουμε τον εαυτό μας σαν ένα «δυστυχισμένο σκλάβο ενός μικρού δικτάτορα» ή αν θα θεωρούμε ότι «φροντίζουμε στοργικά μια καινούργια ζωή». Όπως είχε πει ο Νίτσε, αν έχεις ένα γιατί για να ζεις, μπορείς να αντέξεις σχεδόν κάθε πώς. Μια ζωή με νόημα μπορεί να είναι εξαιρετικά ικανοποιητική ακόμα και μέσα σε δυσκολίες, ενώ μια ζωή χωρίς νόημα είναι μια τρομαχτική δοκιμασία όσο άνετη κι αν είναι.