Ποιήματα από τον Paul Eluard

*Νοσταλγία* by Renė Magritte

Απόσπασμα από το βιβλίο «Λογοτεχνία Ελυάρ» του Paul Eluard

 

Εδώ για να ζήσω
(1918)

Άναψα μια φωτιά, σαν το γαλάζιο με παράτησε,
Μία φωτιά φίλος της να γενώ,
Μία φωτιά στη χειμωνιάτικη νύχτα για να ‘μπω
Μια για καλύτερη ζήση.

Της έδωσα όλα όσα η μέρα μου είχε δώσει:
Δάση, θάμνους, αμπέλια, χωράφια από στάρι,
Φωλιές και πουλιά, κλειδιά και σπίτια
Ζουζούνια, λουλούδια, γούνες, γιορτές.

Έζησα με το μόνο θόρυβο της φλόγας που τρίζει
Με τη μόνη οσμή της ζεστασιάς της.
Ήμουν καράβι που βούλιαζε μες στο κλειστό νερό,
Ωσάν νεκρός μ’ ένα και μόνο της φύσης στοιχείο.

Advertisement

🪶 Τα πνεύματα είναι νοητικά και όχι υλικά. Κατοικούν στα βάθη του νου και συνομιλούν μαζί μας, μέσω ονείρων, μέσα από ασυνείδητες τάσεις, και σπανιότερα σε οράματα που έχουμε ξύπνιοι. Επηρεάζουν τα συναισθήματά μας και τις σκέψεις μας υποσυνείδητα και πολλές φορές μπορούν να κατευθύνουν τις πράξεις μας, έστω και μερικώς, όπως σε περιπτώσεις παρορμητικών τρόπων συμπεριφοράς και εμμονών, αλλά και σε βαθμό ολικής κατάληψης. Μόνο μέσα από εμάς μπορούν να επηρεάσουν τον υλικό κόσμο. | από το βιβλίο «Άνθρωποι των θαυμάτων»

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Άνθρωποι των θαυμάτων»

🪶 Ο Μέρλιν τον συμβούλεψε να χτίσει αυτό το μνημείο χρησιμοποιώντας τις πέτρες από το «Δακτύλιο των Γιγάντων», που έστεκε στο βουνό Κιλλαράους της Ιρλανδίας, ένα αινιγματικό πανάρχαιο μνημείο που ήταν ένα λίθινο οικοδόμημα, το οποίο δεν ήταν δυνατόν να έχει ανεγείρει θνητός άνθρωπος, εκτός αν συνδύαζε στο εγχείρημά του μεγάλη δεξιοτεχνία και ισχυρή μαγεία. Ο Μέρλιν είπε στο βασιλιά ότι οι λίθοι αυτού του μαγικού οικοδομήματος στην Ιρλανδία ήταν τεράστιοι, και έτσι κανείς ποτέ δεν θα μπορούσε να τους μετακινήσει και να τους μεταφέρει. Του είπε ότι αν μεταφέρονταν στη Βρετανία και αν τοποθετούνταν στο Στόουνχεντζ κυκλικά, όπως ήταν τοποθετημένοι και στην Ιρλανδία, τότε το μνημείο αυτό θα έστεκε εκεί για πάντα, και θα ήταν ένας πολύ ισχυρός τόπος μαγικής δύναμης. Ο Αυρήλιος γελώντας είπε στον Μέρλιν: «Μα, πώς μπορούν τέτοιοι μεγάλοι λίθοι να μεταφερθούν από μια μακρινή χώρα; Λες και λείπουν οι μεγάλες πέτρες στη Βρετανία για μια τέτοια δουλειά!…» «Μη γελάς ασύνετα, βασιλιά» απάντησε ο Μέρλιν. «Αυτό που προτείνω δεν είναι για γέλια. Εκείνοι οι μεγάλιθοι συνδέονται με ορισμένες πανάρχαιες μυστικές τελετές και έχουν διάφορες μυστικές ιδιότητες και σπουδαίες θεραπευτικές δυνάμεις. Πριν από πολλά χρόνια οι γίγαντες τους μετέφεραν από τα ακρότατα όρια της Αφρικής και τους έστησαν στην Ιρλανδία, όταν αποίκησαν τη χώρα. Σκοπός τους ήταν ο εξής: Όταν αρρώσταιναν, έκαναν λουτρά στη βάση των λίθων, γιατί συνήθιζαν να ρίχνουν νερό πάνω στους λίθους, το οποίο κυλούσε πάνω στην πέτρα και έλουζε τους ασθενείς, και αυτοί θεραπεύονταν. Δεν υπάρχει ούτε ένας λίθος από αυτούς που να μην έχει θεραπευτικές ιδιότητες…»

🪶 Ο Μπέηκον κλείστηκε στη φυλακή επί πολλά χρόνια. Έγραψε κρυφά τα σπουδαιότερα φιλοσοφικά του συγγράμματα, στο ελάχιστο φως που έμπαινε λίγες ώρες της ημέρας, από ένα μικρό παραθυράκι στο σκοτεινό κελί του. Τυφλώθηκε στη φυλακή. Κάποτε απελευθερώθηκε, αλλά ήταν πια ένας απογοητευμένος και εξαντλημένος γέροντας. Πέθανε ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή του. Ξεψυχώντας είπε: «Μετανιώνω που έκανα τον εαυτό μου να υποφέρει τόσο πολύ, προσπαθώντας να πολεμήσω την αμάθεια των ανθρώπων…»

Εγώ ποτέ δεν είδα κάτι “ανώτερο” ή κάτι “κατώτερο”. Ο άνθρωπος είναι άνθρωπος, όπως και το δέντρο είναι δέντρο. Όλοι συμμετέχουν στην ίδια και μοναδική Ύπαρξη. Κανένας δεν είναι ανώτερος ή κατώτερος. Αυτά είναι ανοησίες. | Λάο Τσε

Ο Κομφούκιος και ο Λάο Τσε για το νόημα της ζωής

Όταν ο Κομφούκιος πήγε για πρώτη φορά και είδε τον Λάο Τσε στη σπηλιά που ζούσε, τον κοίταξε στα μάτια, είδε μία άβυσσο και κατάλαβε πως η συζήτησή τους θα είναι πολύ δύσκολη.

Ο Κομφούκιος ξεκίνησε την κουβέντα προσπαθώντας να αναπτύξει το θέμα του “ανώτερου ανθρώπου”, αλλά ο Λάο Τσε γέλασε και είπε:

🪶 Μακάρι να είχα περισσότερο χρόνο να του έδειχνα πως ο καθένας μας έχει ένα όνειρο και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να το ζήσουμε, κι όχι να ζούμε τα όνειρα των άλλων. | Στράτος Λάγιος

photo by EvAr

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο του Στράτου Λάγιου «Ο Γιός της Σελήνης»

🪶 Τα βιβλία τού δίδαξαν ότι από το πρώτο παιδί που γεννήθηκε μέχρι το τελευταίο, ο άνθρωπος προσπάθησε να φτάσει τον Δημιουργό. Κάθε παιδί ήταν ό,τι καλύτερο από την ένωση των δύο γονιών. Όταν το τελευταίο θα απορροφούσε όλη τη γνώση, ο άνθρωπος θα ήταν ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο του.

🪶 Το σκοτάδι έδωσε τη θέση του στο φως του νέου ήλιου, η ομίχλη εξαφανίστηκε από το τιτίβισμα των πουλιών, η φύση γέμισε με καταγάλανα νερά και χιονισμένες βουνοκορφές. Η Γνώση εξαπλώθηκε παντού και η μαγεία επέστρεψε.

🪶 «Δεν το έμαθες; Πέρασε στο Φως. Βρήκε τη γαλήνη».

🪶 »Σας είπα ότι με καταλαβαίνει; Όταν επισκέπτομαι την κούνια της και της κάνω παιχνιδάκια με τα χέρια μου, με κοιτάζει στα μάτια και μου χαμογελάει. Αλλά για πόσο θα με βλέπει ακόμη; Πόσο θα κρατήσει αυτή η αθωότητα, ώστε να μπορεί να επικοινωνεί μαζί μου έστω κι έτσι;»

Σημειώσεις από το πουθενά

Θεσσαλονικη ~ Ιανουάριος 2020

Μισέλ Φάις

Ο χρόνος του εαυτού, ο χρόνος της γραφής, ο χρόνος της επιβίωσης. Οι τρεις χρόνοι που συμφύρονται στην καθημερινότητα ενός συγγραφέα και ενίοτε επικρέμανται απειλητικά πάνω του. Επειδή σπανιότατα, τουλάχιστον στον τόπο μας, οι άνθρωποι της γραφής βιοπορίζονται από τα βιβλία τους, ο χρόνος της γραφής λογοδοτεί ευθέως στον χρόνο της επιβίωσης, ενώ ο χρόνος του εαυτού διαμελίζεται ανάμεσα στον χρόνο της γραφής και στον χρόνο της επιβίωσης.

Επί του πρακτέου για να εξασφαλίσει ένας σύγχρονος Ελληνας συγγραφέας δύο-τρεις ώρες απερίσπαστου και ατεμάχιστου χρόνου γραφής οφείλει, μεσοσταθμικά, να βαρέσει οκτάωρο στεγνού χρόνου επιβίωσης. Μιλάμε πάντα για πρόσωπα της γραφής τα οποία αφενός δεν σιτίζονται από τα βιβλία της (μέσω του επίπονου χρόνου της γραφής) και αφετέρου δεν έχουν ισόβιο κομπόδεμα (μ’ άλλα λόγια: ο χρόνος της επιβίωσης δεν υφίσταται ως σχήμα λόγου στη ζωή τους).

Eckhart Tolle: H συνήθεια του παραπόνου

Skopelos Summer 2020 ~ photo by GTsik

Τίποτα δεν είναι προσωπικό. Ο κάθε άνθρωπος συμπεριφέρεται σύμφωνα με το επίπεδο της συνειδητότητάς του. Όταν λες “ο τάδε μου έκανε αυτό” δεν σημαίνει ότι ο άλλος απηύθυνε σε σένα προσωπικά αυτό που έκανε. Αλλά μερικοί άνθρωποι τα κάνουν όλα προσωπικά. Για παράδειγμα, εκεί που οδηγείς το αυτοκίνητό σου μπαίνει κάποιος μπροστά σου και σου κλείνει το δρόμο. Γιατί να το πάρεις προσωπικά; Ο άλλος δεν σε ξέρει καν. Το Εγώ όμως θα ερμηνεύσει την κατάσταση και θα πει “αυτός μου έκλεισε τον δρόμο, εμένα”, ενώ ο άλλος οδηγεί πάντα έτσι.
Στο Εγώ αρέσει πολύ να παραπονιέται και να λέει “οι άλλοι μου έκαναν αυτό κι αυτό”. Και όσο περισσότερο παραπονιέσαι για το τι σου έκαναν οι άλλοι, τόσο περισσότερο δυναμώνει το “μου (έκαναν)”, δηλαδή το Εγώ. Αυτός ο μηχανισμός είναι ασυνείδητος.

🪶 Η ζωή έχει κιόλας αποφασίσει για λογαριασμό μου. Θα δραπετεύσω προς τα εμπρός. | Χ. Α. Χωμενίδη

Hellas | Thessaloniki 2022

Αξιοσημείωτα απο το βιβλίο «Το σοφό παιδί» του Χ. Α. Χωμενίδη

🪶 Εγώ έχω κάθε πρόθεση να σε βοηθήσω. Θα σε μπάσω στα κόλπα και στα συστήματα και σου υπόσχομαι πως μέχρι τον Σεπτέμβριο δε θα έχεις να ζηλέψεις τίποτα από όλα αυτά τα μαλακισμένα κωλόπαιδα που πληρώνουν οι μπαμπάδες τους για να τα στείλουν στο Κολλέγιο, ν’ ανέλθουνε κοινωνικά. Στο μεταξύ, κοίταξε να τους πάρεις τον αέρα. Άμα σε κοροϊδεύουν, θ’ απαντάς μ΄ όλη τη χωριάτικη προστυχιά σου. Μην κωλώσεις να τους λιανίσεις στο ξύλο. Πρέπει να τους επιβληθείς. Εγώ θα σε παίρνω κάθε απόγευμα και θα σε πηγαίνω βόλτες στην Αθήνα ή και παραέξω. Θα κάνουμε καλή παρέα. Μονάχα μη βασίζεσαι σε μένα, ούτε και σε κανέναν άλλον. Είσαι μόνος σου σ’ αυτό τον κόσμο, πάρ’ το απόφαση. Κι οφείλεις να τα βγάλεις πέρα.

🪶 Η Λουίζα ανήκε στην κατηγορία των γυναικών που τις ελκύουν οι ντελικάτοι και απροστάτευτοι άντρες, που αισθάνονται προορισμένες να αφοσιωθούν και να φτάσουν ως την υπέρτατη θυσία, επειδή γνωρίζουν καλά πως θυσιαζόμενες θα επιτύχουν την επιβολή.

🪶 Αποφάσισα ότι επιθυμούσα να σταθώ στο επίκεντρο λαμπρών θριάμβων, να με φωτίσουν προβολείς και φλας, να με λατρέψουν οι λαοί.

🪶[ Δεν έχει άλλωστε και σημασία το πώς σκοτώθηκε ο Τόμμυ. Και ο πιο μυστηριώδης θάνατος δεν υπερβαίνει το μυστήριο του θανάτου αυτό καθεαυτό.]

🐸 «Αγαπήστε με, ό,τι κι αν κάνω». Ορισμένοι τα κάνουν θάλασσα ή μπαίνουν σε μπλεξίματα μόνο και μόνο για να δουν ως που μπορούν να φτάσουν πριν κάποιος πάψει να τους συγχωρεί’ πόσο μακριά μπορούν να πάνε πριν κάποιος τους απορρίψει ολοκληρωτικά. | Robert De Board

Hellas | N. Plagia | May 2022 | photo by ChrisTsik

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο του Robert De Board «Ο βάτραχος στο ντιβάνι»

🐸 Μόνο το ποτάμι κυλούσε, μαύρο και κατσουφιασμένο, πάντα αλλάζοντας και πάντα μένοντας ίδιο, για μερικά ζώα όριο και για άλλα λεωφόρος‘ κυλούσε με μια συγκρατημένη ενέργεια και δύναμη που γίνεται επικίνδυνη μονάχα όταν την αγνοούμε.

🐸 «όταν βλέπω κάποιον να εκδηλώνει την αγάπη του, να θυμώνει, να λυπάται ή να φοβάται, μπορώ να πω ότι βρίσκεται σε ‘κατάσταση παιδικού Εγώ‘;» «Ακριβώς!»

Η πίστη στο φως

photo by DesPin

“Στον πιο βαθύ μηδενισμό μας, απάντησα ψάχνοντας να βρω μόνον αιτίες να τον ξεπεράσω. Κι όχι βέβαια από αρετή ούτε από σπάνια μεγαλοψυχία, αλλά από ενστικτώδη πίστη στο φως όπου γεννήθηκα κι όπου, εδώ και χιλιετίες, οι άνθρωποι έμαθαν να τιμούν τη ζωή ακόμη και στη δυστυχία της. Ο Αισχύλος κατέχεται συχνά από απελπισία, παρ’ όλα αυτά ακτινοβολεί κι εκπέμπει ζεστασιά. Στο κέντρο του κόσμου του δε βρίσκουμε το ισχνό παράλογο, αλλά το αίνιγμα, ένα νόημα δηλαδή που δύσκολα γίνεται κατανοητό γιατί τυφλώνει με τη λάμψη του”.

Αλμπέρ Καμύ

Το ελληνικό φως είναι τραγικό φως. Το φως αυτό γέννησε την τραγωδία και η τραγωδία με τη σειρά της  έφερε αυτό το φως στο θέατρο, του ’δωσε λόγο και το άφησε να μιλά, να τραγουδά και να χορεύει μπροστά στα μάτια των θεατών του πανάρχαιου δράματος. Η τραγικότητα του ελληνικού φωτός έγκειται στη διττή φύση του, απόρροια της αντιφατικότητάς του:  τη λαμπρότητα και τη σκοτεινότητά του. Εκτυφλωτικές και οι δύο. Ο Σεφέρης το έδειξε  αυτό σε ένα μόνο στίχο στο ποίημά του Κίχλη (1946):  «αγγελικό και μαύρο, φως». Ο Νίτσε χρειάστηκε ένα ολόκληρο βιβλίο (Η γέννηση της τραγωδίας) για να το εξηγήσει. Ο Έλληνας ποιητής δείχνει, δεν εξηγεί. Και οι δυο τους όμως, ο ποιητής κι ο στοχαστής, μιλούν για το ελληνικό φως ενεργοποιώντας τον ελληνικό μύθο. Κι εδώ συναντούν τον Αλμπέρ Καμύ.
Η μεσογειακή ευαισθησία του Αλμπέρ Καμύ  –απόρροια των βιωμάτων της δύσκολης αλλά ηλιόλουστης νιότης του στην Αλγερία– και η συνακόλουθη ακλόνητη πίστη του στον κόσμο του φωτός, ο θαυμασμός του για τον ελληνικό μύθο και η αξιοποίηση των αρχετυπικών συμβόλων του στη λογοτεχνία του[1],  η εύθραυστη υγεία του και το τραγικό  (παράλογο) τέλος του (σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα σε ηλικία 47 ετών), όλα αυτά  τον φέρνουν και ως συγγραφέα και ως πεπρωμένο κοντά στη σύλληψη της τραγικότητας του ελληνικού φωτός του Γιώργου Σεφέρη. Τα λιγότερο γνωστά δοκίμιά του (Το καλοκαίρι, Οι γάμοι) δίνουν την πιο διαυγή προσωπική  μαρτυρία της τραγικότητας του μεσογειακού  ήλιου. Αυτό το πρόσεξε ο Ελύτης, ο οποίος χαρακτήρισε τα δοκίμια αυτά του Καμύ ως «την πιο διάφανη και αράγιστη πεζογραφία της σύγχρονης γαλλικής λογοτεχνίας»[2]. Και με άλλη ευκαιρία ο Έλληνας ποιητής ομολογεί πάλι την κοινή πίστη τους στο φως με τα εξής λόγια: «Ένας που με καταλάβαινε, και με ζήλευε μάλιστα για την ιδιότητά μου του Έλληνα, ήταν ο Char. Μαζί με τον Camus είχανε αποφασίσει, θυμάμαι, να βγάλουνε το περιοδικό Εμπεδοκλής πάνω στην αυστηρή γραμμή της μάχης για το φως και της μεσογειακής αίσθησης, όπως αυτά είχανε κιόλας αρχίσει να ιχνογραφούνται με σπάνια ενάργεια στα ποιήματα του ενός, με διαύγεια διαμαντένια στα δοκίμια του άλλου»[3]. Ας προσεχτούν στα παραπάνω λόγια του Ελύτη ιδιαίτερα οι λέξεις «διάφανη» και «διαύγεια» που αποδίδονται στη λογοτεχνία του Καμύ και τα οποία ξαναφέρνουν στο προσκήνιο το πάγιο ελληνικό αίτημα  για διαφάνεια.

🪶 Όσες ανθρώπινες ψυχές δεν έτυχαν κυβερνήτη Νου, πάσχουν όπως πάσχουν τ’ άλογα ζώα δε χορταίνουν με τις κακές πράξεις. | ΕΡΜΗΣ Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ

photo by Johnny di

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο του ΠΑΝΤΕΛΗ Κ. ΙΩΑΝΝΙΔΗ «ΕΡΜΗΣ Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ Ο Ιδρυτής της Θρησκείας του Μονοθεϊσμού 9.000 π.Χ»

🪶 Ο δε Νους – Θεός, αρσενοθήλυκος όντας, ζωή και φως υπάρχων, εγέννησε άλλο δημιουργό Νουν, από πυρ και πνεύμα. Αυτός ο δεύτερος Νους δημιούργησε τους διοικητές του αισθητού κόσμου που περικλείεται σ’ επτά κύκλους, η διοίκηση των οποίων καλείται Ειμαρμένη.

🪶 Γι’ αυτό και η παιδοποιΐα θεωρείται η ευσεβεστάτη αρετή, μεγάλο δε ατύχημα είναι για τον λογικό άνθρωπο η ατεκνία του να μην κάνει παιδιά. Ο ‘Ατεκνος θεωρείται μετά τον θάνατό του «καταραμένος» δικάζεται από τους δαίμονες και η τιμωρία του είναι σκληρή γιατί καταδικάζεται από τους κριτές του δαίμονες με την τιμωρία να μην ενσαρκωθεί σε αθρώπινο σώμα γυναίκας και άνδρα. Γι’ αυτό, Ασκληπιέ έναν τέτοιον άνθρωπο είναι να τον λυπάσαι να τον πονέσεις για τη συμφορά του…

🪶 Ο Θεός δημιούργησε τα πάντα˙ κι όχι βέβαια με τα χέρια, αλλά με το Λόγο του. ΄Ολα τα όντα τα δημιούργησε η θέλησή του… Το σώμα του Θεού δεν είναι χειροπιαστό. Ο Θεός δεν είναι ορατός ούτε μετρητός ούτε έχει διαστάσεις. Με κανένα σώμα άλλο δεν μοιάζει. Δεν είναι ούτε πυρ ούτε νερό, ούτε αέρας, ούτε πνεύμα. Αγαθός καθώς είναι θέλησε να κοσμήσει και τη Γη…

🪶 Γιατί το αγαθό και απέραντο είναι και ατελές και ἀναρχο, σ’ εμάς δε δίνεται η δυνατότητα να το γνωρίσουμε και να το πλησιάσουμε… Τα φαινόμενα πράγματα παιδί μου τέρπουν, για τ’ αφανή όμως δυσπιστούμε. Τα κακά πράγματα είναι φανερά, το αγαθόν όμως είναι αφανές στους φανερούς γιατί δεν είναι μορφή ούτε τίπος… κι είναι αδύνατον να φανεί το ασώματο στο σώμα.