Ένας μετράει για μένα όσο χιλιάδες, αν είναι άριστος. | Ηράκλειτος

Ιωάννινα, Σεπτέμβριος 2018

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Ηράκλειτος: Περί ανθρώπου» του Παπάδη Ι. Δημ.

– Αν και ο λόγος τούτος εδώ υπάρχει πάντοτε, οι άνθρωποι ποτέ δεν τον καταλαβαίνουν ούτε πριν ακούσουν γι’ αυτόν ούτε αφού ακούσουν’ διότι, αν και όλα γίνονται σύμφωνα με τούτον το λόγο, μοιάζουν με άπραγους (αδαείς), παρόλο που αποκτούν πείρα τέτοιων λόγων και πράξεων σαν αυτά που εγώ εκθέτω αναλύοντας το κάθε τι σύμφωνα με τη φύση (το ιδιαίτερο είναι) του και εξηγώντας πώς είναι (την κατάστασή του)’ενώ οι άλλοι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν όσα κάνουν ξυπνητοί, όπως ακριβώς δεν έχουν συνείδηση όσων τους συμβαίνουν στον ύπνο.

– Γι’ αυτό πρέπει οι άνθρωποι να ακολουθούν το ξυνόν, δηλαδή το κοινόν, διότι ξυνός (είναι) ο κοινός. Όμως, αν και ο λόγος είναι κοινός, ζουν οι περισσότεροι σαν να έχουν δική τους φρόνηση.

– Προσπαθούν να εξαγνιστούν (από το αίμα) μιαινόμενοι με άλλο αίμα, όπως αυτός που έχοντας πέσει στη λάσπη, προσπαθεί να ξεπλυθεί με λάσπη. Αυτόν θα τον έπαιρνε για τρελό, όποιος από τους ανθρώπους τον έβλεπε να κάνει κάτι τέτοιο. Και προσεύχονται σε τούτα εδώ τα αγάλματα, όπως θα έκανε κάποιος, αν προσπαθούσε να συνομιλήσει με τους ναούς, αγνοώντας τόσο τη φύση των θεών όσο και των ηρώων.

Τζον Λοκ – Οι δύο πηγές της γνώσης

Ο Λοκ ξεκινά από την υπόθεση ότι ο νους είναι tabula rasa (άγραφος πίνακας) που δέχεται αισθήσεις κι είναι ικανός να παράγει ιδέες για τις λειτουργίες του. Οι δύο πηγές της γνώσης είναι, επομένως, οι αισθήσεις και οι σκέψης και οι δύο προϋποθέτουν την εμπειρία, με τη σειρά της, των εξωτερικών πραγμάτων και των εσωτερικών διαδικασιών.

 

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι το μυαλό είναι, όπως λένε, λευκό χαρτί, κενό από οποιοσδήποτε μορφές, χωρίς καθόλου ιδέες. Πώς γίνεται και γεμίζει; Πώς γίνεται και καταλήγει με αυτό το τεράστιο απόθεμα πάνω στο οποίο η πολυάσχολη και απεριόριστη φαντασία του ανθρώπου χρωμάτισε με μία σχεδόν ατελείωτη ποικιλία;

Η φιλοσοφική σκέψη του Μίκη Θεοδωράκη στο ΑΠΘ

Ο Μίκης Θεοδωράκης αισθάνεται και διαβλέπει το βάθος της σχέσης ανάμεσα στην όψη της αρμονίας των συμπαντικών δονήσεων (των άστρων, των πλανητών και των γαλαξιών) και τη μορφή της έντασης των ηχητικών ποιοτήτων κατά τη διεργασία της μουσικής σύνθεσης. Μέσα σε ένα τέτοιο βίωμα ο δημιουργός αφουγκράζεται την ορμή για εξύψωση που χαρακτηρίζει την κοσμική δύναμη του απείρου, καθώς ο ίδιος συγκλονίζεται δίνοντας μουσική υπόσταση στην αχανή ζωή των ήχων του εσωτερικού του κόσμου. Από τον συγκλονισμό αναδύεται η πνοή της αρμονίας του έργου, μέσα στο οποίο η ποιητική δύναμη του μέλους (τα σύμφωνα) επιβεβαιώνει την υπερνίκηση των τάσεων του χάους (τα διάφωνα) από τη δημιουργικότητα της προσωπικής έμπνευσης. Συχνά η αντίσταση στη μουσικότητα προέρχεται από τη δυστροπία εγωκεντρικά φοβικών δυνάμεων του ψυχισμού, οι οποίες αρνούνται να απελευθερώσουν τη νοητικότητά τους μέσα στον αισθητικό οίστρο της μεταρσίωσης, με το πρόσχημα της προσήλωσής τους στην ορθολογικότητα. Εδώ εντοπίζουμε τον δυναμισμό του ιδανικού της αισθητοποίησης των νοημάτων στο εσωτερικό μιας στοχαστικής φαντασίας, η οποία νιώθει την ποιητικότητα των ήχων, ενόσω μορφοποιεί τη ροή τους. Έτσι όσα ορθολογικά στοιχεία συμπεριφέρονται κυριαρχικά με το να ανθίστανται στην εξύψωσή τους, υπερβαίνονται από την ορμή των μορφών ενός διονυσιακού πάθους που τα εξαγνίζει, διαλύοντας το σκότος της επιθετικότητάς τους μέσα στην ευφορία του απολλώνειου βιώματος της ομορφιάς, δηλαδή της επαφής μας με την ιερότητα του συμπαντικού κέντρου.

πηγή: https://edromos.gr/ (απόσπασμα συζήτησης του Ρούντι Ρινάλντι με τον Παναγιώτη Δόικο, αναπληρωτή καθηγητή της Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ)

Ευδαίμων δεν είναι κάποιος είτε εξαιτίας του φόβου είτε εξαιτίας της άμετρης και κενής επιθυμίας. Αν τα χαλιναγωγήσει, μπορεί να φτάσει στο γαλήνιο στοχασμό. | Επίκουρος

Thessaloniki-Greece 2019

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Ηθική» του Επίκουρου (Εξάντας εκδοτική)

– Τί δεν είναι, λοιπόν, ο Επίκουρος; Δεν είναι άμοιρος παιδείας και αμόρφωτος, ούτε ένας φιλόσοφος που αδιαφορεί για την πράξη (πράγμα αδιανόητο για τους αρχαίους Έλληνες της εποχής του). Δεν είναι, επίσης, «εκπρόσωπος» του επιστημονικού πνεύματος της εποχής του’ απεναντίας στάθηκε δύσπιστος απέναντι στις κατακτήσεις της επιστήμης.

– Οι βασικές προτάσεις μπορούν να καταγραφούν υπό μορφή αξιωμάτων, που προκύπτουν από την ανάγνωση της Επιστολής προς Ηρόδοτον:
(1) Τίποτε δεν γίνεται από το τίποτε και τίποτε δεν καταλήγει (και φθείρεται) στο τίποτε.
(2) Το σύμπαν είναι αμετάβλητο: ήταν, είναι και θα είναι αιώνια το ίδιο.
(3) Το σύμπαν είναι άπειρο.
(4) Το σύμπαν δεν διέπεται από καμία αρχή ούτε κάποιο σκοπό·
(5) Το σύμπαν αποτελείται από σώματα και κενό.
(6) Το κενό υπάρχει, είναι άπειρο και διαμέσου αυτού γίνεται η κίνηση.
(7) Τα στερεα σώματα (στερέμνια) είναι ή σύνθετα ή απλά αναλοίωτα και αδιαίρετα (άτομα).
(8) Τα σώματα είναι απειράριθμα.
(9) Τα σώματα βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση.
(10) Τα διάφορα σχήματα είναι απειράριθμα.
(11) Τα άτομα διαιρούνται θεωρητικά σε ελάχιστα μέρη (όγκοι), που είναι θεωρητικά και φυσικά άτμητα.
(12) Οι πρωτεύουσες ιδιότητες των ατόμων είναι το σχημα, το μέγεθος και το βάρος.
(13) Τα άτομα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση (ευθύγραμμη ή παλμική) που καθορίζεται από το βάρος, τις προσκρούσεις και την εκτροπή (παρέγκλισις)
(14) Υπάρχουν απειράριθμοι κόσμοι.

– Η κατεξοχήν αρετή σ’ αυτή την κοινωνία είναι η φιλία: ένα «διαπροσωπικό συμβόλαιο» που μαζί με το κοινωνικό συμβόλαιο και το λάθε βιώσας (ζήσε απαρατήρητος) προσφέρουν λύση στο πρόβλημα της κοινωνικής συμβίωσης.

Σοπενχάουερ – Ο εγωισμός, από τη φύση του, δεν έχει όρια

Σέρρες Ιούλιος 2020

O εγωισμός εμπνέει τέτοια φρίκη, ώστε επινοήσαμε την ευγένεια των τρόπων για να τον κρύψουμε σαν ένα ντροπιασμένο μέρος- αλλά διαφαίνεται μέσα από όλους τους πέπλους, και προδίνεται σε κάθε συνάντηση όπου προσπαθούμε ενστικτωδώς να χρησιμοποιήσουμε κάθε καινούργια γνωριμία, για να υπηρετήσει κάποιο από τα αναρίθμητα σχέδιά μας.

Η πρώτη μας σκέψη είναι πάντα να μάθουμε αν μπορεί να μας χρησιμεύσει ένας ορισμένος άνθρωπος για κάτι. Όταν δεν μπορεί να μας χρησιμεύσει, δεν έχει καμιάν αξία… Αυτό το συναίσθημα το υποπτευόμαστε τόσο καλά στους άλλους, ώστε, αν μας συμβεί να ζητήσουμε μια συμβουλή ή μια πληροφορία, χάνουμε κάθε εμπιστοσύνη σ’ αυτά πού μας λένε, φτάνει να υποθέσουμε πώς έχουν κάποιο οποιοδήποτε συμφέρον- γιατί αμέσως σκεφτόμαστε πως ο σύμβουλός μας θέλει να μας χρησιμοποιήσει σαν όργανό- και την γνώμη του δεν την αποδίνουμε τόσο στη φρόνηση της λογικής του, όσο στις κρυφές του προθέσεις, όσο μεγάλη κι’ αν είναι η πρώτη, κι’ όσο αδύνατες κι’ απόμακρες κι’ αν είναι οι δεύτερες.

Η καθηγήτρια Angie Hobbs: «Διδάξτε αρχαία ελληνική φιλοσοφία στα δημοτικά σχολεία»

made by Sofoklis

Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι μια κοινή πολιτιστική πηγή και ανήκει σε όλους μας

Η καθηγήτρια Angie Hobbs θεωρεί ότι μόνο ένα μάθημα φιλοσοφίας την εβδομάδα θα μπορούσε να ωφελήσει την πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
«Αν αφήσουμε τα παιδιά να αμφισβητήσουν τα μοντέλα τα οποία τους διδάσκουμε αργότερα στη ζωή τους, ίσως να είναι πολύ αργά» προειδοποιεί η Angie Hobbs. «Για αυτό το λόγο χρειάζεται να ξεκινήσουμε να διδάσκουμε φιλοσοφία στο δημοτικό σχολείο.»

Με τη συγκεκριμένη δήλωση της η Καθηγήτρια μας καθιστά σαφές πως τα παιδιά θα έπρεπε να διδάσκονται από νεαρή ηλικία ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι να αντικρύσει κανείς τον κόσμο, εκτός από αυτούς τους τρόπους στους οποίους εκτίθενται από την οικογένεια τους και τον στενό κοινωνικό τους κύκλο.

Πρόκειται για ένα εύστοχο και επίκαιρο ζήτημα, κυρίως λαμβάνοντας υπ’ όψη τον σύγχρονο προβληματισμό γύρω από τη ριζοσπαστικοποίηση την οποία αντιμετωπίζουν οι νέοι.

Η Hobbs είναι η μόνη Καθηγήτρια η οποία ασχολείται σήμερα με τη δημόσια κατανόηση της Φιλοσοφίας στον κόσμο.

Νισαργκαντάττα: Ο απατηλός κόσμος των λέξεων

Βρυξέλλες 2016

Για να διορθώσει κανείς την πλάνη που έχει για την πραγματικότητά του, η μόνη οδός είναι να αναγνωρίσει πλήρως τους τρόπους του νου και να τον μετατρέψει σε όργανο αυτοανακάλυψης.

 

Ο νους αρχικά ήταν ένα εργαλείο της βιολογικής επιβίωσης. Όφειλε να μάθει τους νόμους και τους τρόπους της Φύσης για να την κατακτήσει. Αυτό έκανε και κάνει, γιατί ο νους και η Φύση δουλεύοντας χέρι-χέρι μπορούν να οδηγήσουν τη ζωή σ’ ένα ανώτερο επίπεδο.

Όμως, στην πορεία ο νους κατέκτησε την τέχνη της συμβολικής σκέψης και επικοινωνίας, την τέχνη και την ικανότητα της γλώσσας. Οι λέξεις απέκτησαν σπουδαιότητα. Οι ιδέες και οι αφηρημένες έννοιες περιβλήθηκαν το μανδύα της πραγματικότητας. Το αντιληπτό αντικατέστησε το πραγματικό, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος τώρα να ζει σ’ έναν λεκτικό κόσμο, πλημμυρισμένο από λέξεις και κυριαρχούμενο από λέξεις.

Βρίσκουμε ανυπόφορα γλυκό το πόσο διαχρονικό είναι το κείμενο που έγραψε ο Πλούταρχος για τον Έρωτα δύο χιλιάδες χρόνια πριν…

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΟΥΤΕ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΜΟΝΟΜΙΑΣ, όπως ο θυμός, ούτε περνάει και φεύγει γρήγορα, παρόλο που λένε πως έχει φτερά. Αντίθετα, φουντώνει σιγά-σιγά, σχεδόν σαν να λειώνει μέσα μας. Και από τη στιγμή που αγγίξει την ψυχή, μένει εκεί για πολύ καιρό, και σε μερικούς ανθρώπους δεν ησυχάζει ούτε κι όταν γεράσουν, αλλά παραμένει ακμαίος, φρέσκος και θαλερός, ακόμη κι αν ασπρίσουν τα μαλλιά τους.

Επίκτητος: Να παρατηρείς και να ακούς

Thessaloniki 2020

Το να ενδίδεις σε υπερβολική υπερηφάνεια για τις δικές σου γνώσεις, ικανότητες, ή εμπειρίες και να προσπαθείς να αποκτήσεις περισσότερη δύναμη ή εξουσία απ’ ό,τι σου ανήκει, είναι θανάσιμο.

Μούτζι: Για να νικήσεις κάτι που είναι φτιαγμένο από όνειρο, απλώς ξυπνάς

Ιωάννινα 2020, photo by GTsik

Μη δείχνεις συμπόνια στον εγωικό νου.
Μη δίνεις χώρο στις σκέψεις του,

οι οποίες δεν είναι μόνο αρνητικές,

είναι και καταστροφικές και καταπιεστικές για την ψυχή.