«…η γνώμη αφορά τον κόσμο των αισθήσεων, ενώ η γνώση αναφέρεται σ’ έναν υπερ-αισθητό αιώνιον κόσμο’ λόγου χάρη, η γνώμη ενδιαφέρεται με τα επί μέρους ωραία πράγματα, αλλ’ η γνώση ενδιαφέρεται με το κάλλος καθ’ εαυτό.» | Bertrand Russel

Αξιοσημείωτα του βιβλίου «Σωκράτης – Πλάτων και Αριστοτέλης» του Bertrand Russel

– Ο μύθος, ιστορικά, έχει πολύ μεγλύτερη σημασία από την πραγματικότητα. Ωστόσο, θ’ αρχίσουμε από τη δεύτερη. Διότι η πραγματικότητα ήταν η πηγή του μύθου.

– Οι έφοροι, μας λέγει, είχαν υπερβολικά προνόμια και ζούσαν κατά τρόπο αντίθετο προς το πνεύμα του πολιτεύματος, ενώ η αυστηρότητα σχετικά με τους κοινούς πολίτες ήταν τόσο αφόρητη ώστε κατέφευγαν σε μυστικές και παράνομες σαρκικές ακολασίες.

– Ας πάρουμε έναν άνθρωπο που αγαπά τα ωραία πράγματα που θεωρεί καθήκον του να παρακολουθεί τις νέες τραγωδίες, να βλέπει νέους πίνακες και ν’ ακούει κάθε νέο έργο μουσικής. Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν είναι φιλόσοφος διότι αγαπά μόνον τα ωραία πράγματα, ενώ ο φιλόσοφος αγαπά το ωραίον καθ’ εαυτό. Ο άνθρωπος που μόνον αγαπά ωραία πράγματα ονειρεύεται, ενώ ο άνθρωπος που γνωρίζει την απόλυτη ομορφιά, βρίσκεται σ’ εγρήγορση. Ο πρώτος έχει μόνο γνώμη [δόξαν]’ ο δεύτερος έχει γνώση.

– Έτσι, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η γνώμη αφορά τον κόσμο των αισθήσεων, ενώ η γνώση αναφέρεται σ’ έναν υπερ-αισθητό αιώνιον κόσμο’ λόγου χάρη, η γνώμη ενδιαφέρεται με τα επί μέρους ωραία πράγματα, αλλ’ η γνώση ενδιαφέρεται με το κάλλος καθ’ εαυτό.

– Ο θάνατος, λέγει ο Σωκράτης, είναι ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα, [της ψυχής από του σώματος άπαλλαγή, Φαίδ.64c]. Έδώ φθάνουμε στην περίφημη διαρχία του Πλάτωνα: μεταξύ πραγματικότητας και φαινομενικότητας, ιδεών και αισθητών αντικειμένων, λογισμού και κατ’ αίσθησιν αντιλήψεων ψυχής και σώματος. Τα ζεύγη αυτά είναι συνδεδεμένα’ το πρώτο στο κάθε ζεύγος είναι ανώτερο από το δεύτερο, τόσο από απόψεως πραγματικότητας όσο και από της απόψεως του αγαθού. Η φυσική συνέπεια της διαρχίας αυτής είναι μια ασκητική ηθική.

– Μόνον με την όραση και την ακοή μπορούμε να γνωρίζουμε ο,τιδήποτε σχετικά με αυτά και ο αληθινός φιλόσοφος αγνοεί την όραση και την ακοή. Τί του απομένει λοιπόν; Του απομένουν, πρώτον, η λογική και τα μαθηματικά’ αλλά αυτά τα δύο είναι υποθετικά και δεν δικαιολογούν καμία κατηγορηματική βεβαίωση για τον πραγματικό κόσμο. Το επόμενο βήμα- και αυτό είναι το πλέον κρίσιμο- εξαρτάται από την ιδέα του αγαθού. Όταν έχει ήδη φτάσει σ’αυτή την ιδέα, ο φιλόσοφος υποτίθεται ότι γνωρίζει πως το αγαθό είναι το πραγματικό και έτσι είναι ικανός να συμπεράνει ότι ο κόσμος των ιδεών είναι ο πραγματικός κόσμος.

– Και στ’ αλήθεια, τίποτε άλλο δεν προκαλεί πολέμους και μάχες κ’ επαναστάσεις παρά το σώμα και οι επιθυμίες του‘ γιατί με την απόκτηση χρημάτων [υλικών αγαθών] γίνονται όλοι οι πόλεμοι’ ‘και είμαστε υποχρεωμένοι ν’ αποκτούμε τα υλικά αγαθά για χάρη του σώματος, γιατί είμαστε δούλοι του και το υπηρετούμε. Κ’ εξαιτίας όλων αυτών, και για το σώμα πάντα, καιρός δεν μας μένει για ν’ αχοληθούμε με τη φιλοσοφία.

– Μόνον ο αληθινός φιλόσοφος πηγαίνει στον ουρανό όταν πεθαίνει. » Κανένας από κείνους που σπούδασαν φλοσοφία και που δεν έχει ολότελα εξαγνισθεί πριν φύγει, δεν θα μπορεί να κάνει συντροφιά τους θεούς «

– Στο σημείο αυτό ο Σιμμίας προβάλλει την Πυθαγόρεια θεωρία ότι η ψυχή είναι αρμονία, και ρωτάει: αν η λύρα σπάσει, μπορεί να επιζήσει η αρμονία; Ο Σωκράτης απαντά ότι η ψυχή δεν είναι αρμονία, γιατί η αρμονία είναι σύνθετη, ενώ η ψυχή είναι απλή.

by SearchingTheMeaningOfLife

Advertisement