Κι εφόσον είναι προφανές ότι ευτυχία σημαίνει διαρκής χαρά που τίποτε δεν την ταράζει, το συμπέρασμά μας είναι ότι η ευτυχία εξαρτάται από την αρετή. | Κικέρων

Βρυξέλλες 2016

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο του Κικέρων «Ο δρόμος προς την ευτυχία»

– Ο Αριστοτέλης, στα Ηθικά Νικομάχεια, ισχυρίστηκε ότι η ευτυχία δεν είναι κατάσταση, αλλά ενέργεια της ψυχής που προσπαθεί να φτάσει την τέλεια αρετή: «η ευδαιμονία εστί ψυχής ενέργεια κατ’ αρετήν τελείαν.»

– Μπροστά σε έναν ευτυχισμένο (βλέπε τυχερό) άνθρωπο, ο Ηρόδοτος θα ‘βλεπε να απλώνεται το δίχτυ της Νέμεσης και θα απομακρυνόταν βιαστικά για να μην πέσει πάνω στο πλήθος των Ερινύων.

– Κατά τον Κικέρωνα, η αρετή είναι ικανός και αναγκαίος όρος για την ευτυχία.

– Έτσι κι εμείς, λοιπόν, ερχόμαστε από μιαν άλλη ζωή και έναν άλλο κόσμο σαν επισκέπτες από άλλη πόλη σε μια πολυπληθή γιορτή· άλλοι από μας είναι υποδουλωμένοι στις φιλοδοξίες τους, άλλοι, πάλι στο χρήμα. Υπάρχουν όμως και λίγοι εκλεκτοί που δεν δίνουν καμία σημασία στα υπόλοιπα και αφοσιώνονται με πάθος στη μελέτη της φύσης: αυτούς τους τελευταίους ο Πυθαγόρας τους αποκαλεί λάτρεις της σοφίας, δηλαδή φίλόσοφους. Κι όπως στη γιορτή εκείνη οι πιο ευγενείς άνθρωποι παρακολουθούσαν το θέαμα χωρίς καμιά απολύτως ιδιοτέλεια, έτσι και στη ζωή η παρατήρηση και η γνώση της φύσης είναι ανώτερες από κάθε άλλη επιδίωξη.

– Όπως η θάλασσα θεωρείται ήρεμη όταν ούτε το παραμικρό κυματάκι δεν ρυτιδώνει την επιφάνειά της, έτσι και μια ψυχή θεωρείτε ήρεμη και γαλήνια όταν δεν βρίσκεται που να μπορεί να την ταράξει.

– Αυτός είναι ο σώφρων, ο ανδρείος και ο συνετός’ αυτός αν αποκτήσει διάφορα αγαθά και κυρίως παιδιά, και τα χάσει, θα υπακούσει πιστά στο παλιό γνωμικό. Ποτέ δεν θα δείξει υπερβολική χαρά ή θλίψη, γιατί θα στηρίζεται πάντοτε στον εαυτό του.

---

ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟ: Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Για τον πόνο και τα πάθη» του Κικέρωνα

---

 

– Δεν χωράει αμφιβολία πως τίποτε δεν μπορεί να θεωρηθεί συνώνυμο της ευτυχίας αν μπορεί να χαθεί.

– Αθώος δεν λέγεται αυτός που έχει διαπράξει ένα μικρό έγκλημα, αλλά όποιος δεν έχει πειράξει κανέναν’ αντίστοιχα απαλλαγμένος από τον φόβο δεν είναι εκείνος που φοβάται λιγάκι, αλλά εκείνος που δεν έχει ιδέα τί θα πει φόβος. Γενναιότητα λέγεται η ψυχική κατάσταση που μπορεί να αντέξει τον κίνδυνο, τη συμφορά και τον πόνο χωρίς κανέναν απολύτως φόβο.

– Αφήνω τα πλούτη· και ο πιο άχρηστος άνθρωπος μπορεί να τα αποκτήσει, άρα δεν τα κατατάσσω στα αγαθά. Το αγαθό δεν μπορεί να το αποκτήσει ο καθένας. Προσπερνώ την ευγενική καταγωγή ή τη λαϊκή φήμη, που βασίζεται στην ομοφωνία των ηλιθίων και των αχρείων.

– Τα πάθη των ανθρώπων που δεν μπορούν να ελένξουν τον εαυτό τους τους σπρώχνουν σε αντίθετες κατευθύνσεις· για να υπακούσουν στο ένα πρέπει να πνίξουν το άλλο.

– Λένε οτι είχε μανία με τη μουσική κι έγραφε τραγική ποίηση – το πόσο καλός ποιητής ήταν δεν έχει σημασία, γιατί στην ποίηση, πιο συχνά από οποιαδήποτε άλλη τέχνη, κάτι περίεργο συμβαίνει και ο καθένας βρίσκει το δικό του έργο εξαίρετο.

– Κι εφόσον είναι προφανές ότι ευτυχία σημαίνει διαρκής χαρά που τίποτε δεν την ταράζει, το συμπέρασμά μας είναι ότι η ευτυχία εξαρτάται από την αρετή.

– Κατ’ αρχάς θα είναι εξαιρετικά ευφυής· η αρετή δύσκολα συμβαδίζει με αδύναμα πνεύματα. Δεύτερον, θα αναζητεί με πάθος την αλήθεια. Από αυτά τα χαρακτηρηστικά θα γεννηθούν οι τρεις θυγατέρες της ψυχής: η πρώτη προσπαθεί να γνωρίσει το σύμπαν και να αποκαλύψει τα μυστικά της φύσης’ η δεύτερη διακρίνει τα πράγματα που πρέπει να επιδιώκουμε από εκείνα που πρέπει να αποφεύγουμε, διατυπώνοντας κάποιους θεωρητικούς κανόνες για τη ζωή’ η τρίτη κρίνει τι απορρέει λογικά από κάτι και τί έρχεται σε αντίφαση με αυτό’ από αυτή εξαρτώνται η ακρίβεια της επιχειρηματολογίας και οι σωστές κρίσεις.

– Η ηδονή του φαγητού πηγάζει απ’ την έλλειψη και όχι απ’ τον κορεσμό.

– Πως μπορεί λοιπόν να είναι ευχάριστη μια ζωή από την οποία λείπει η φρόνηση και η εγκράτεια; Ιδού το λάθος του Σαρδανάπαλου, του πάμπλουτου βασιλιά της Ασσυρίας, ο οποίος ζήτησε να σκαλίσουν στον τάφο του το εξής επιτύμβιο:

Πήρα μαζί μου ό,τι έφαγα και γλέντησα κι ό,τι με χόρτασε ηδονή’
όλα τα άλλα μου πλούτη τα’ χω αφήσει πίσω μου.
«Αυτο», είπε ο Αριστοτέλης, «θα περίμενες να το γράψει στον τάφο του ένα βόδι, κι όχι ένας βασιλιάς.

– Πρέπει, επομένως, να συνειδητοποιήσουμε οτι ούτε τη δημοτικότητα αυτήν καθαυτήν θα ‘πρεπε να κυνηγούμε ούτε και την αφάνεια να τρέμουμε. «Ηρθα στην Αθήνα», είπε ο Δημόκριτος, «και δεν με αναγνώρισε κανένας». Να κι ένας άνθρωπος συνεπής και σοβαρός: καυχιέται που δεν τον αναγνωρίζουν!

– Η λήθη μας ανακουφίζει από τα πάθη, τις αγωνίες και τις θλίψεις, όταν η ψυχή μας στρέφεται προς τις απολαύσεις. Δεν είχε άδικο ο Επίκουρος όταν τόλμησε να πει ότι ο σοφός έχει πάντοτε περισσότερα αγαθά, γιατί έχει πάντοτε απολαύσεις. Από εκεί βγάζει και το συμπέρασμα που μας ενδιαφέρει, ότι, δηλαδή, ο σοφός είναι πάντοτε ευτυχισμένος.

– Προσωπικά, νομίζω οτι στη ζωή θα ‘πρεπε να εφαρμόζεται ο κανόνας που ίσχυε στα συμπόσια των Ελλήνων:«Ή πιες ή φύγε». Αυτό είναι το σωστό. Ή κάθισε να απολαύσεις το ποτό μαζί με τους άλλους, ή σήκω και φύγε μια ώρα αρχύτερα, για να μην χρειαστεί να αντιμετωπίσεις νηφάλιος τη βίαιη συμπεριφορά των μεθυσμένων. Δραπετεύοντας, θα αποφύγεις και τα χτυπήματα της μοίρας που δεν μπορείς να τα αντέξεις.

by SearchingTheMeaningOfLife