Δεν υπάρχει νησί όπου και μέσα στη δυστυχία ακόμα να μην μπορούμε να ζήσουμε εν ειρήνη. | Marguerite Yourcenar

photo: Πάργα, Ιούνιος 2017

Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Τί; Η Αιωνιότητα» της

Marguerite Yourcenar

– Πρέπει να μοιάζει ως ένα βαθμό κανείς με τους ανθρώπους, για να μπορεί να δοκιμάσει να τους αλλάξει.

– Αυτές οι ελευθεροστομίες, όπως όλα τα άσεμνα αστεία, βγαίνουν ασφαλώς από ένα στέρεο, αστικό και χριστιανικό απόθεμα περιφρόνησης για τη σάρκα. Δεν υπερηφανεύονται πως είναι, όπως το λένε, ενάρετοι (σαν να συνόψιζε η εγκράτεια όλες τις αρετές)’ η απόλυτη αγνότητα, άλλωστε, θα εξέθετε τους άνδρες ως ύποπτους για ανικανότητα, τις γυναίκες για κάποιο κρυφό ελάττωμα, το θέμα ήταν να παίρνεις ελευθερίες χωρίς κινδύνους.

– Όλους θα μας αιφνιδιάσει ο θάνατος. Το ουσιαστικό είναι να έχεις προσφέρει θυσία τη ζωή σου.

– Από τη στιγμή που πιστεύω στην αθάνατη ψυχή δεν έχω λόγο να αποκλείσω a priori την επικοινωνία με τους νεκρούς.

– Ένα από τα θαύματα της νεότητας είναι οτι ανακαλύπτει χωρίς πρότυπα, ψιθυριστές εκμυστηρεύσεις, απαγορευμένα αναγνώσματα, μόνο από τη βαθιά σαρκική γνώση που υπάρχει μέσα μας όσο δεν έχουμε μάθει να την φοβόμαστε ή να τη απαρνιόμαστε, όλα τα μυστικά που πιστεύει ότι κατέχει ο ερωτισμός ενώ το συχνότερο δεν κατέχει παρά απομιμήσεις.

– Μέσα της παραμένει η υπερβολικά δυνατή αίσθηση πως ανάμεσα στην πιο ειρηνική εγκατάλειψη στις αισθήσεις και στο άλλο άκρο της, την ακολασία, δηλαδή την υπερβολή, υπάρχει ένα χάσμα, που ορισμένες φορές έχει το πάχος μιας τρίχας.

– Το να θαυμάζεις ή να κατανοείς, ακόμα και το ν’ αγαπάς, έχουν μικρότερη σημασία από το να συμβαδίσεις έστω και πρόσκαιρα με μια πραγματικότητα που ο παλμός της είναι περισσότερο αργός από τον δικό μας, που αρνιέται και συνάμα αντικαθιστά τα πάντα. Λίγο μακρύτερα, και όμως ήδη τοποθετημένη σε απόσταση απείρου, θα καταλήγαμε στη σιωπή.

– Δε φανταζόταν πως θα έβλεπε να καταρρέει τόσο γρήγορα αυτό που υπέθετε πως ήταν νόμος ηθικής γι’ αυτήν. Δεν την υποπτεύεται ωστόσο για ψέμα ή για υποκρισία.

– Όταν το πλάσμα που αγαπάμε εστιάζει την προσοχή του σε κάποιον άλλον, είναι φυσικό να νιώθουμε μια ψύχρα, όπως όταν το καλοκαίρι, ένα σύννεφο περνάει και μας κρύβει τον ήλιο. Αλλά νομίζω ότι με το να πειραματίζεται όπως ότι το έχω κάνει (ότι εξακολουθώ να το κάνω ενίοτε, ας μην κοροϊδευόμαστε) με ικανοποιήσεις που δεν έχουν επαύριο, κυρίως θέλει να βρεθεί πιο κοντά μου. Άλλωστε ποτέ δεν θέλησε να παίξει τον πικρόχολο ρόλο της συζύγου που περιμένει από τον σύζυγο να εκπληρώσει το συζυγικό του καθήκον. Είστε ο πρώτος, νομίζω, που καλωσορίζει μέσα στην οικειότητά της σαν εραστή, δεν αμφιβάλλω γι’ αυτό, οπωσδήποτε και σαν φίλο, καθώς και με την ιδιότητά σας του συζύγου μιας πεθαμένης φίλης’

– Έχω τη φήμη της πεμπτουσίας του γυναικά. Στην πραγματικότητα έκανα ευτυχισμένες ή δυστυχισμένες πέντε ή έξι γυναίκες, οδήγησα στον εκνευρισμό ή στον οργασμό καμιά τριανταριά άλλες, που οι περισσότερες απ’ αυτές ασκούσαν απλούστατα το επάγγελμά τους της πόρνης. Δεν κατάφερα να γίνω γυναικοσυντήρητος ενώ όταν είχα τα χρόνια σου ήρθαν φορές που το είχα ανάγκη. Για τις γυναίκες αυτές δεν έχω να πω τίποτα· όρισαν τη ζωή μου’ θα την ορίζουν σίγουρα μέχρι τη στιγμή του θανάτου μου.

– Δεν θα ξεγελιόμουνα για πολυ από την απάτη, αλλά από μια παιδική ευγενική διάθεση παρίστανα ότι πίστευα πως εκείνες οι χρυσές σφαίρες είχαν φυτρώσει αυτού, όπως ακριβώς πιστεύουμε για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο πως ο Αϊ-Βασίλης είναι εκείνος που αφήνει τα δώρα γύρω απ’ το τζάκι.

– Θέμα δεν ήταν πια το αν την αγαπούσε αλλά το αν άξιζε να την αγαπά. Με το που την είδε να κατεβαίνει από το τρένο, να πατάει τα μαύρα μποτίνια της στην αποβάθρα, συνειδητοποίησε πως η ανάμνησή της δεν ήταν παρά ένα ξεθωριασμένο αντίγραφο εκείνου του μοναδικού και αναντικατάστατου πλάσματος. Πού αλλού θα έβρισκε εκείνα τα τρυφερά μάτια, εκείνη την ηρεμία από την οποία φαινόταν να αναδύεται η δύναμη; Όπως μπροστά στις πολύ μεγάλες στιγμές της ελληνικής γλυπτικής, πέρα από την ισορροπία των αναλογιών και την τελειότητα των σχημάτων, ένιωθε κανείς το θεϊκό μέσα στο πλάσμα. Ο ερωτευμένος άνδρας είναι έτοιμος να γονατίσει μπροστά της.

– Όλα όσα είναι αντικατοπτρισμοί ανάμεσα στα πρόσωπα και τη στιγμή του χρόνου, γωνίες ανάκλασης και γωνίες πρόσπτωσης ανάμεσα στη φαντασία και στο τελεσμένο γεγονός, είναι τόσο σκοτεινά, τόσο ρευστά, τόσο αδύνατον να τα εστιάσουμε και να τα προσδιορίσουμε με λέξεις, που και η απλή αναφορά τους κινδυνεύει να φανεί γελοία. Ας μιλήσουμε για σύμπτωση, αυτή τη λέξη που είναι αρκετή ελλείψει εξήγησης.

– Με τις λίγες δυνάμεις που της απομένουν αυτή τη στιγμή για να κρίνει, κατανοεί ότι αυτός ο ταραγμένος άντρας κονιορτοποιεί το παρελθόν τους, το σπάζει κάτω από τα βήματά του σαν γυαλί. Και όμως η ευτυχία, με άλλα λόγια η αμοιβαία εμπιστοσύνη, οι απολαύσεις της νύχτας, η δροσιά του πρωινού, τα παιχνίδια με τα παιδιά, η μαγεία των που είδαν μαζί, υπήρξε. Αλλά πάνω απ’ όλα αυτά έριξε χουφτιές μίσους και αηδίας που το μούχρωμά τους μένει. Αναλογίζεται πως ποτέ πια δεν θα μπορέσει να του μιλήσει απλά γι’ αυτό το παρελθόν, και όσο για το παρόν, για το μέλλον; Το παρόν είναι αυτή η μανία και αυτή η ταπείνωση που τον κάνουν να παραληρεί, εκτός και αν αντιθέτως λέει την αλήθεια για πρώτη φορά. Το μέλλον, είναι να πάει αυριο στο Κόρσο ν’ αγοράσει παιχνίδια ώστε ο Κλεμάν και ο Αξελ να μην αισθάνονται ότι τους ξεχνούν, και μπορεί και μια ιταλιάνα κούκλα για την Μαργκερίτ, που και αυτή δεν πρέπει να δείξει ότι την ξεχνάει. Και να φροντίζει, χωρίς να το δείχνει, τον ύπνο και την τροφή του Έγκον, ώστε το κονσέρτο μεθαύριο να μην είναι μια πλήρη αποτυχία.

– Είχε φιλήσει το πρόσωπό της που είχε παραμορφωθεί από την πτώση όπως ήταν σήμερα παραμορφωμένοι οι ώμοι του. Την είχε δεχτεί, πράγμα πιο δύσκολο να κάνει, απ’ όσο νομίζουν για κάθε ανθρώπινο πλάσμα. Δεν ήξερε καν αν οι κάποιες αισθησιακές ελευθερίες που αυτή είχε πάρει τον είχαν διεγείρει, τον είχαν αφήσει αδιάφορο ή τον έκαναν να πονέσει. Εν πάση περιπτώσει πιστός στη συνθήκη τους, είχε σωπάσει. Οι νότες που είχε χαράξει για κείνην στο εσωτερικό ενός φλοιού σημύδας πετούσαν στη μνήμη της. Είχαν πατσίσει.

– Ήταν το ίδιο άτομο με εκείνον που είχε φανταστεί για ένα λεπτό, στα Τίβουρα, άξιο να την συντρέξει, να την προστατεύσει ενάντια σε δεν ήξερε τι;

– Και αυτό το αιώνιο κυνηγητό της Γυναίκας, που εδώ και δύο χρόνια επικεντρωνόταν σ’ εκείνη, χωρίς εντούτοις να δείχνει να γνωρίζει καλά αυτή την Ζαν της οποίας είχε υπάρξει ο εραστής και ο φίλος. Νιώθει περισσότερο σαν αντικείμενο ειδωλολατρίας, όχι λατρείας.

– Δεν υπάρχει νησί όπου και μέσα στη δυστυχία ακόμα να μην μπορούμε να ζήσουμε εν ειρήνη.

by SearchingTheMeaningOfLife

Advertisement